Tytuł projektu: Analiza transkryptomiczna i proteomiczna egzosomów izolowanych podczas interakcji in vitro pomiędzy komórkami powięzi i błony śluzowej policzka
Wartość projektu: 220 000,00 zł
Wartość dofinansowania z budżetu państwa: 220 000,00 zł
Program MNiSW: Diamentowy Grant
Główny badacz: Blanka Borowiec
Opiekun naukowy: dr hab. n. med. Joanna Budna-Tukan
Jaki jest cel lub cele projektu?
Głównym celem projektu będzie analiza transkryptomiczna i proteomiczna egzosomów, wyizolowanych z mediów hodowlanych znad hodowli komórek błony śluzowej policzka oraz powięzi policzkowo-gardłowej. Zbierane będą media zarówno z osobnych hodowli obu typów komórek, jak i ich ko-hodowli. Analiza taka pozwoli na poznanie funkcji poszczególnych egzosomów jako elementu komunikacji międzykomórkowej oraz wyboru tkanki o najwyższym potencjale regeneracyjnym. Pozwoli to na poszerzenie wiedzy w zakresie mechanizmów gojenia ran, ze szczególnym uwzględnieniem ran przewlekłych. Zastosowanie bliskiego człowiekowi modelu zwierzęcego, pozwoli rozpatrzyć wyniki badań w kontekście człowieka. Przede wszystkim jednak, wymiernym efektem projektu będzie wskazanie nowych, molekularnych markerów efektywnego procesu gojenia ran. Ich poznanie umożliwi szczegółowe zrozumienie mechanizmów kierujących tym zjawiskiem oraz szersze wykorzystanie egzosomów w nowoczesnej medycynie regeneracyjnej.
Jakie zadania będą realizowane?
W ramach projektu zrealizowane zostaną następujące zadania:
Jakie są jego grupy docelowe (do kogo skierowany jest projekt, kto z niego skorzysta)?
Projekt należy do grupy badań podstawowych i z jego wyników skorzystają osoby działające w obszarach naukowych takich jak biologia komórki oraz molekularne podstawy medycyny regeneracyjnej. Projekt ten może posłużyć jako wstęp do badań nad nowymi terapiami ran, w tym ran przewlekłych.
Co zostanie zrobione w ramach projektu (jakie będą jego efekty i jakie powstaną w jego wyniku produkty)?
Efektami projektu będą:
Dodatkowo rekomendujemy zamieszczanie zdjęć i grafik, materiałów audiowizualnych oraz harmonogramu projektu prezentującego jego główne etapy i postęp prac.
- Harmonogram schematycznie rozpisany w załączniku
Tytuł projektu: Rytm dobowy asymetrii rytmu serca u osób zdrowych. Związki asymetrii rytmu serca z wiekiem, wskaźnikami antropometrycznymi, aktywnością fizyczną oraz płcią.
Wartość projektu: 220 000,00 zł
Wartość dofinansowania z budżetu państwa: 220 000,00 zł
Program MNiSW: Diamentowy Grant
Główny badacz: lek. Greta Sibrecht
Opiekun naukowy: prof. dr hab. n. med. Przemysław Guzik
Krótki opis projektu:
Asymetria rytmu serca (heart rate asymmetry – HRA) jest zjawiskiem fizjologicznym odkrytym i opisanym przez polskich badaczy (Przemysław Guzik i Jarosław Piskorski) po raz pierwszy w 2006 roku. Zjawisko HRA to nierówny (asymetryczny) wkład zwolnień i przyspieszeń w zmienność (wariancję) i mikrostrukturę zatokowego rytmu serca. W warunkach fizjologicznych HRA jest spowodowane istotnie większym udziałem zwolnień niż przyspieszeń pracy serca w krótkoterminowej zmienności rytmu serca (heart rate variability – HRV) oraz istotnie mniejszym udziałem w długoterminowej i całkowitej HRV. Ponadto udział monotonicznych serii zwolnień (deceleration runs) jest istotnie mniejszy niż serii przyspieszeń (acceleration runs) w tzw. mikrostrukturze rytmu serca, a najdłuższe serie monotoniczne są z reguły tworzone przez przyspieszenia, a nie zwolnienia. Przeprowadzone dotychczas badania wskazują, iż HRA, to nie tylko nowoodkryte zjawisko fizjologiczne, ale przede wszystkim parametr o istotnym znaczeniu klinicznym, który niesie istotną dla przeżycia pacjenta informację, jednak mimo trwających już 11-12 lat badań nad HRA nadal nie wyjaśniono wielu intrygujących problemów, w tym nie wykazano żadnych cech HRA w rytmie dobowym. Pierwszorzędowym celem projektu jest analiza rozkładu dobowego ekspresji i występowania fizjologicznego zjawiska asymetrii rytmu serca u zdrowych dorosłych osób w czasie 48 godzinnej rejestracji EKG metodą Holtera. Oceniamy również związki ekspresji i występowania HRA z wiekiem badanych osób; występowania różnic w ekspresji i występowaniu HRA między kobietami a mężczyznami; związki ekspresji i występowania HRA ze wskaźnikami antropometrycznymi, m.in.: wzrostem czy składem ciała (masa tłuszczu, wody); związki ekspresji i występowania HRA ze wskaźnikami stylu życia (aktywność ruchowa, spalanie kalorii, jakość snu); ekspresję i występowania HRA w rejestracjach holterowskich EKG o bardzo wysokiej częstotliwości próbkowania (minimum 4000 Hz).
Badanie jest prowadzone na populacji zdrowej w wieku od 18 do 60 roku życia. W ramach projektu wykonywane jest m.in. badanie EKG, ECHO serca, pomiar składu masy ciała oraz rejestracja EKG metodą Holtera przez 48 godzin.
Tytuł projektu: Ocena związku między wskaźnikami zmienności i asymetrii hemodynamicznej, rytmu serca i ciśnienia tętniczego oraz funkcji baroreceptorów a składem ciała, wskaźnikami aktywności ruchowej oraz wydolności fizycznej u młodych osób.
Wartość projektu: 220 000,00 zł
Wartość dofinansowania z budżetu państwa: 220 000,00 zł
Program MNiSW: Diamentowy Grant
Główny badacz: Jan Niziński
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Przemysław Guzik
Krótki opis projektu:
Celem projektu jest poznanie nieopisanych dotychczas związków wydolności fizycznej i aktywności ruchowej z asymetrią rytmu serca, asymetrią ciśnienia tętniczego, zmiennością i asymetrią parametrów hemodynamicznych. Projekt w założeniach ma być zrealizowany u 150 zdrowych, młodych osób (po 75 kobiet i mężczyzn) z oceną ich tygodniowej aktywności fizycznej przy pomocy nowoczesnych mobilnych technologii (zegarki sportowe), nieinwazyjną i ciągłą dla każdego uderzenia serca rejestracją parametrów hemodynamicznych, ciśnienia tętniczego i EKG celem określenia m.in. HRV, BPV, HRA, BPA czy zmienności hemodynamicznej w spoczynku. Do oceny wydolności fizycznej zastosowany zostanie sercowo-płucny test wysiłkowy z pomiarem m.in. HR, VO2, VCO2 i VE, stężenia kwasu mlekowego i glukozy w czasie wysiłku i wypoczynku. W analizie przydatności spoczynkowej zmienności i asymetrii kardiologicznych ciągów czasowych w przewidywaniu wydolności fizycznej w czasie CPET zostaną zastosowane m.in. zaawansowane testy analizy skupień oraz wieloczynnikowych modeli regresji liniowej i logistycznej. Zakładamy, że szeroki zakres badanych parametrów w projekcie pozwoli na opisanie nieodkrytych do tej pory zależności między wskaźnikami HRA, BPA, zmienności i asymetrii hemodynamicznej a wydolnością fizyczną u zdrowych osób.
Tytuł projektu: Badanie roli czynników klinicznych, psychologicznych, związanych ze stylem życia i laboratoryjnych we współwystępowaniu depresji i otyłości
Wartość dofinansowania z budżetu państwa: 218 800,00 zł
Całkowity koszt inwestycji: 218 800,00 zł
Program MNiSW: Diamentowy Grant
Główny badacz: Julia Suwalska
Opiekun naukowy: dr hab. n. med. Dorota Łojko
Krótki opis projektu:
Celem projektu jest wielowymiarowa ocena współchorobowości depresji i otyłości. Badanie przeprowadzone zostanie w grupie klinicznej 100 chorych z depresją (50 chorujących na otyłość i 50 z prawidłową masą ciała) oraz 100 osób z grupy kontrolnej (50 chorujących na otyłość i 50 z prawidłową masą ciała). Dane socjodemograficzne i dotyczące chorób towarzyszących zostaną zebrane przy pomocy wywiadu częściowo ustrukturyzowanego oraz kwestionariusza autorskiego. Ocenione zostaną: styl życia – aktywność fizyczna (międzynarodowy kwestionariusz aktywności fizycznej IPAQ), dieta (kwestionariusz częstotliwości spożywania żywności FFQ), zachowania związane z jedzeniem (Dutch Eating Behavior Questionnaire DEBQ), funkcje poznawcze (test łączenia punktów TMT i test Stroopa) oraz nastrój (skala depresji Becka BDI). Przeprowadzone zostaną pomiary antropometryczne oraz określenie składu ciała i procentowej zawartości tkanki tłuszczowej (analizator TANITA). Wykonane zostaną badania laboratoryjne, w tym stężenie kortyzolu w surowicy, ocena czynności tarczycy, panel lipidowy i skryning w kierunku cukrzycy. Oznaczone zostaną markery stanu zapalnego: czynnik martwicy nowotworu TNF-alfa, białko C-reaktywne hsCRP, interleukina 6 i stężenie hormonów związanych z odżywianiem – leptyny i adiponektyny.
Planowana w projekcie wielokierunkowa i złożona ocena możliwych związków pomiędzy objawami depresji i otyłością przyczyni się do lepszego zrozumienia tych mechanizmów i weryfikacji hipotez na temat współchorobowości: teorii wiążącej otyłość w depresji ze stylem życia, teorii wskazującej na znaczenie przewlekłego procesu zapalnego, teorii dysregulacji osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, teorii oporności na leptynę.
Holistyczna analiza związku depresji i otyłości może być przydatna w określeniu kierunku dalszych badań oraz w opracowaniu strategii terapeutycznych u pacjentów z współwystępowaniem otyłości i depresji.
Wyniki badania zostaną opublikowane w czasopismach polskich i zagranicznych oraz zaprezentowane na konferencjach. Zostaną one także przedstawione szerszemu gronu zainteresowanych podczas wykładu otwartego dla pacjentów z depresją i ich rodzin oraz w publikacji na ogólnodostępnym portalu dotyczącym zaburzeń nastroju.
Tytuł projektu: Hodowla pierwotna komórek macierzystych pochodzenia tłuszczowego i ich różnicowanie w celu zastosowań w medycynie regeneracyjnej.
Wartość projektu: 201 666,00 zł
Wartość dofinansowania z budżetu państwa: 201 666,00 zł
Program MNiSW: Diamentowy Grant
Główny badacz: Maurycy Jankowski
Opiekun naukowy: dr hab. Bartosz Kempisty
Krótki opis projektu:
Celem projektu jest pozyskanie komórek macierzystych z tkanki tłuszczowej (ang. ADSCs-adipose derived stem cells), usuniętej podczas rutynowych zabiegów chirurgicznych. Pozyskane komórki macierzyste, są następnie różnicowane w hodowlach pierwotnych do osteoblastów (prekursorów tkanki kostnej) i chondroblastów (komórek chrzęstnotwórczych). Następnie, komórki są poddawane analizie przy pomocy szeregu nowoczesnych technik, które umożliwią identyfikację poszczególnych rodzajów komórek, analizę ekspresji genów oraz identyfikacje nowych markerów molekularnych procesów związanych z różnicowaniem się komórek ADSCs, w tym RT-qPCR, RNAseq, cytometrii przepływowej i mikroskopii elektronowej.
Komórki macierzyste, od czasu ich odkrycia, są uważane za jeden z najważniejszych tematów mających wpłynąć na rozwój rozwiązań medycznych XXI wieku. Będąc podstawowymi „jednostkami biologicznymi”, o niemalże nieskończonym potencjale do podziału i różnicowania, ta grupa komórek mogłaby teoretycznie posłużyć do opracowania nowych terapii, w szczególności związanych z inżynierią tkankową, komórkową oraz szeroko pojętą medycyną regeneracyjną.
Znaczne ilości danych transkryptomicznych na temat komórek macierzystych pochodzenia tłuszczowego umożliwią głębsze poznanie procesów zachodzących podczas ich hodowli in vitro oraz różnicowania. W zamyśle, wyniki te mają stanowić dalszą referencję dla dalszych badań in vivo i klinicznych dążących do zastosowania ASC w medycynie regeneracyjnej kości i stawów.
Psy domowe zostały wykorzystane jako model badawczy, ze względu na ich podobieństwo do człowieka w morfologii tkankowej i fizjologii, możliwość relatywnie bezproblemowego pozyskania materiału badawczego, jak i możliwości przeprowadzenia potencjalnych prób klinicznych.
Tytuł projektu: Określenie polimorfizmów pojedynczego nukleotydu (SNP) genów związanych z metabolizmem energetycznym oraz ich wpływu na stężenie osoczowe kodowanych przez nie białek u hemodializowych pacjentów
Wartość dofinansowania z budżetu państwa: 220 000 zł
Całkowity koszt inwestycji: 220 000 zł
Program MNiSW: Diamentowy Grant
Główny badacz: Monika Świderska
Opiekun naukowy: prof. dr hab. Alicja Grzegorzewska
Krótki opis projektu:
Hemodializoterapia jest jedną z metod leczenia schyłkowej niewydolności nerek. Zaburzenia metaboliczne występują powszechnie wśród pacjentów leczonych tą metodą. Do najczęstszych należą cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny, a także zaburzenia lipidowe. Wszystkie one prowadzą do znacznie zwiększonej zapadalności na choroby sercowo-naczyniowe oraz infekcje, a w konsekwencji do przedwczesnego zgonu hemodializowanych pacjentów.
Wiele wariantów genów związanych z metabolizmem energetycznym zostało powiązanych z występowaniem oraz przebiegiem klinicznym zaburzeń metabolicznych cukrzycy, nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca, a także odpowiedzią na leczenie obniżające stężenie cholesterolu we krwi.
Celem projektu jest poszukiwanie nowych genetycznych i molekularnych czynników pozwalających ocenić prawdopodobieństwo przeżycia i stan kliniczny pacjentów hemodializowanych.
Do badania zakwalifikowano 950 pacjentów hemodializowanych oraz 550 zdrowych ochotników. Od wszystkich uczestników badania wyizolowano DNA z krwi, dokonano genotypowania wybranych wariantów genów związanych z metabolizmem energetycznym (FOXO3A, PCSK9, FABP1, IGF2BP2, IGFBP3, ANGPTL8 i ANGPTL6) oraz zmierzono stężenie osoczowe kodowanych przez nie białek.
Wynikiem końcowym projektu będzie określenie po raz pierwszy na świecie częstości występowania poszczególnych wariantów genów związanych z metabolizmem energetycznym w grupie pacjentów hemodializowanych i porównanie jej z grupą zdrowych ochotników. Oprócz tego zostanie dokonana analiza wpływu wymienionych wariantów genetycznych na przebieg kliniczny, częstość występowania wybranych chorób współtowarzyszących i prawdopodobieństwo przeżycia u chorych hemodializowanych. Zostanie też wykonana analiza stężeń białek kodowanych przez analizowane genów, aby określić, czy ich stężenie w danym momencie umożliwia monitorowanie stanu klinicznego pacjentów.
Potwierdzenie hipotezy o wpływie wymienionych polimorfizmów na występowanie chorób takich jak cukrzyca czy choroba niedokrwienna serca pozwoli na uważniejsze monitorowanie stanu pacjentów. Potwierdzenie hipotezy o wpływie markerów molekularnych takich jak białka lub warianty polimorficzne genów na odpowiedź na terapię farmakologiczną oraz ryzyko wystąpienia powikłań pozwoli na efektywniejszy sposób leczenia. Może to również stanowić podstawę do lepszego wyboru leków na nadciśnienie lub przeciwcukrzycowych w zależności od posiadanego przez danego pacjenta wariantu genu.
Projekt ten ma znacząco przyczynić się do poznania przyczyn rozwoju przewlekłej choroby nerek i wystąpienia jej powikłań metabolicznych i sercowo-naczyniowych w kontekście badanych genów związanych z metabolizmem energetycznym i ich produktów białkowych. Może to też stanowić podstawę do prowadzenia tego typu badań również w innych grupach pacjentów.
Tytuł projektu: Znaczenie ekspresji semaforyny 3A (SEMA3A) oraz antygenu błonowego gruczołu krokowego (PSMA) w diagnostyce i terapii chorych z rozpoznaniem potrójnie negatywnego raka gruczołu piersiowego.
Wartość projektu: 220 000,00 zł
Wartość dofinansowania z budżetu państwa: 220 000,00 zł
Program MNiSW: Diamentowy Grant
Główny badacz: Natalia Siminiak
Opiekun naukowy: dr hab. Radosław Czepczyński
Krótki opis projektu:
Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym kobiet w Polsce. Pomimo dynamicznego rozwoju metod diagnostycznych i terapeutycznych nadal stanowi istotny problem kliniczny, szczególnie podtyp raka potrójnie ujemnego (TNBC). Grupy docelowe projektu obejmują pacjentki z trzema podtypami raka piersi: potrójnie ujemnego, luminalnego A oraz HER2-dodatniego.
Projekt obejmie ocenę poziomu ekspresji białek; SEMA3A oraz PSMA, wykorzystując badania immunohistochemiczne materiałów pozyskanych od pacjentek przy rozpoznaniu. Wyniki badań zostaną porównane pomiędzy różnymi podtypami raka piersi oraz z danymi klinicznymi pacjentek m.in. odpowiedzią na leczenie, występowaniem lekooporności oraz stopniem złośliwości i wielkością guza pierwotnego. Celem analizy jest ocena prawdopodobnego udziału wybranych białek i wpływ poziomu ich ekspresji na mechanizm lekooporności i stopnia zaawansowania choroby.
Projekt zakłada przeprowadzenie badanie PET/CT ze znacznikiem 18F-PSMA-100 u pacjentek z podtypem TNBC ze zdiagnozowanym rozsianym nawrotem. Celem badań jest ocena możliwości wykorzystania znakowanych ligandów PSMA zarówno w diagnostyce nawrotów, jak i w postaci radioimmunofarmaceutyków w potencjalnej terapii izotopowej potrójnie ujemnego raka piersi.
Efekty badań i analiz zostaną opisane i przygotowane do publikacji w czasopiśmie naukowym. Przygotowana zostanie przynajmniej jedna publikacja, wysłana do czasopisma z IF >3, pkt. MNiSW > 100. Streszczenia wyników zostaną przygotowane i zaprezentowane w formie prelekcji na przynajmniej dwóch konferencjach naukowych krajowych lub międzynarodowych.
Tytuł projektu: Prospektywna ocena właściwości molekularnych i czynnościowych śródbłonka u chorych z mocznicą, leczonych przy zastosowaniu dializy otrzewnowej lub hemodializy
Wartość projektu: 294 000,00 zł
Wartość dofinansowania z budżetu państwa: 294 000,00 zł
Program MNiSW: Iuventus Plus
Główny badacz: dr hab. Patrycja Sosińska-Zawierucha
Choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów chorych z przewlekłą niewydolnością nerek (PNN). W porównaniu z populacją ogólną, pacjenci z PNN poddawani terapii nerkozastępczej, 10-20 razy częściej umierają z przyczyn sercowo- naczyniowych. Uważa się, że jedną z głównych przyczyn tego stanu jest dysfunkcja komórek śródbłonka tętniczego.
Celem niniejszego projektu jest ocena zmian molekularnych i czynnościowych śródbłonka naczyń tętniczych, które mogą posłużyć w roli wykładników rozwoju chorób układu krążenia u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek poddawanych dializie otrzewnowej lub hemodializie. W ujęciu szczegółowym, realizacja poszczególnych zadań badawczych projektu daje szansę przeprowadzenia kompleksowej (prospektywnej- w pierwszych 12 miesiącach dializoterapii) oceny wpływu danego rodzaju dializoterapii na zmiany wewnątrznaczyniowego odczynu zapalnego oraz wykładniki dysfunkcji śródbłonka a także jego potencjału regeneracyjnego we wskazanych grupach pacjentów. Dodatkowo, planowane analizy in vitro, przeprowadzone na komórkach śródbłonka tętniczego (ocena efektu surowicy pacjentów poddawanych dializie otrzewnowej lub hemodializie na ekspresję genów i aktywność sekrecyjną komórek, analiza stopnia kalcyfikacji, ocena poziomu EPC i CEM), umożliwią dokładniejsze poznanie mechanizmu oraz wskazanie głównych mediatorów białkowych odpowiedzialnych za nasilenie dysfunkcji śródbłonka prowadzących do rozwoju powikłań sercowo naczyniowych w analizowanych grupach badawczych [Ryc.1].
Poza wartością poznawczą, uzyskane w ramach projektu wyniki badań, mogą w perspektywie mieć bezpośrednie zastosowanie aplikacyjne i umożliwić wybór bardziej biozgodnej dializoterapii dla indywidualnego pacjenta ze względu na ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Takie postępowanie zbliża nas do opracowania indywidulanego programu dializoterapii dla każdego pacjenta z przewlekłą niewydolnością nerek.
Ryc 1. Sumaryczne przedstawienie planowanych metod badawczych.
1. Metody
W ujęciu szczegółowym projekt zakłada realizację następujących zadań badawczych:
1) Ocenę zmiany wewnątrznaczyniowego odczynu zapalnego oraz wykładników dysfunkcji śródbłonka (ilości mikrocząstek komórek śródbłonka) oraz ich potencjału regeneracyjnego (ilość komórek progenitorowych śródbłonka) we krwi obwodowej/surowicy pacjentów z PNN poddawanych dwóm typom dializoterapii (metoda: cytometria przepływowa)
2) Ocenę in vitro zmiany ekspresji genów oraz profilu wydzielniczego w ludzkich komórkach śródbłonka aorty (HAEC) pod wpływem ekspozycji na surowicę pacjentów poddanych dializie otrzewnowej oraz hemodializie (metoda: Real- time PCR oraz test immunoenzymatyczny ELISA)
3) Ocenę aktywności wazodylatacyjnej śródbłonka na podstawie badania ultrasonograficznego tętnicy ramiennej po jej niedokrwieniu uciskowym, (metoda: USG tętnicy ramiennej)
4) Identyfikację potencjalnych mediatorów białkowych obecnych w surowicy pacjentów poddawanych dializie otrzewnowej oraz hemodializie odpowiedzialnych za indukowanie zmian molekularnych oraz czynnościowych w komórkach śródbłonka (metoda: wykorzystanie specyficznych przeciwciał neutralizujących)
2. Opis grupy badanej (wiek, płeć, stan zdrowia, liczebność grupy);
Badaniem zostanie objęta grupa pacjentów z PNN leczonych w Klinice Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, zakwalifikowanych do badania i wyrażających zgodę na uczestniczenie w tym programie. Do badań będą kwalifikowani chorzy z PNN, bez cukrzycy.
Planowane grupy eksperymentalne będą obejmowały:
a) grupa I, n=30 - pacjenci z PNN poddawani dializie otrzewnowej
b) grupa II, n=30 – pacjenci z PNN poddawani hemodializie
W celu dokonania oceny progresywnego wpływu dializy otrzewnowej oraz hemodializy na potencjalne nasilenie zmian czynnościowych i molekularnych komórek śródbłonka tętniczego, próbki krwi obwodowej/ surowicy będą pobrane w każdej z dwóch grup w czterech punktach czasowych:
1) pkt 0- przed rozpoczęciem pierwszej dializy otrzewnowej/hemodializy (średnio do 14 dni od momentu rozpoczęcia terapii nerkozastępczej
2) pkt 1- po 3 miesiącach od rozpoczęcia dializy otrzewnowej/hemodializy
3) pkt 2- po 6 miesiącach od rozpoczęcia dializy otrzewnowej/hemodializy
4) pkt 3- po 12 miesiącach od rozpoczęcia dializy otrzewnowej/hemodializy